Ampullerin Bağlanma Şekilleri

           
                 F.7.7.1. AMPULLERİN BAĞLANMA ŞEKİLLERİ 

              

           KONU/KAVRAMLAR: Seri bağlama, paralel bağlama, elektrik akımı, gerilim

                   F.7.7.1.1. Seri ve paralel bağlı ampullerden oluşan bir devre şeması çizer.

         

                   F.7.7.1.2. Ampullerin seri ve paralel bağlandığı durumlardaki parlaklıklarını devre üzerinden gözlemleyerek çıkarımda bulunur.

                    F.7.7.1.3. Elektrik akımını tanımlar.

               

  A- ELEKTRİK AKIMI NEDİR?

  Elektrik yüklerinin iletken maddeler üzerinden hareketi ile elektrik akımı oluşur.

                                         

                                         

                 Elektrik akımının yönü pilin (+) kutuptan (-) kutba doğrudur.

NOT: Elektrik akımı ile elektronların hareket yönü zıttır.

1- Elektrik Akımı

• Elektrik akımı Ampermetre adı verilen araçla ölçülür.
• Ampermetre elektrik devresine seri olarak bağlanır.
• Ampermetrenin gösterdiği direnç çok azdır, üzerinden çok akım geçer.
• Akımın birimi Amper (A)'dir.
• Akım (I) simgesi ile gösterilir.

.

               

                                    Ampermetrenin Bağlanma Şekli

2-Elektrik Gerilimi (Potansiyel Farkı)

• Devredeki gerilimi ölçmek için kullanılan araca Voltmetre
   denir.
• Voltmetre elektrik devresine paralel bağlanır.
• Voltmetrenin direnci çok yüksektir, üzerinden çok az akım geçer.
• Gerilimin birimi Volt (V)' tur.

                                     

                                                                    Voltmetrenin Bağlanma Şekli

 3-Direnç

Bir elektrik devresinde gerilimin akıma oranı sabittir. Bu oran direnci verir. Direnci bulduğumuz bu kurala "Ohm Kanunu" denir.

   

    Direnç=Gerilim/Akım

  

   R=V/I formülü ile gösterilir.

                           

                                                                                                                                                                                         

• Direnç R sembolü ile gösterilir.
• Birimi Ohm (Ω)' dur.
• Direnci ölçmek için direnç ölçer (Ohmmetre) kullanılır.

                                                                                                                                    

                                    

Ohmmetre

B- AMPULLERİN BAĞLANMA ÇEŞİTLERİ

           Ampuller seri ve paralel bağlanabilir. Seri bağlı ampuller birbirinin ardı ardına bağlanır. Ampuller ana kol üzerinden dizilmiştir. Paralel bağlı ampullerde ise ampu,llerin uçları yan yana bağlanmıştır. Ampuller yan kollar üzerindedir.

1. Seri Bağlama

• Ampullerin sadece bir ucu birbirine bağlanmasıyla oluşan bağlamaya seri bağlama denir.
• Seri bağlı ampullerin sayısı arttıkça ampullerin parlaklıkları azalır.
• Seri bağlı ampullerden biri çıkarılırsa veya patlarsa diğer ampuller de ışık vermez.
• Seri bağlı ampullerde direnci büyük olan daha parlak yanar.
• Seri bağlı ampuller paralel bağlı ampullere göre pili daha uzun sürede bitirir.
• Seri bağlı ampuller şerit ledlerde, yılbaşı ağacı süslerinde kullanılır.

                  

                             

2. Paralel Bağlama

• Ampullerin bir uçları bir noktada, diğer uçları da başka noktada birleşerek yapılan bağlamaya paralel bağlama denir.
• Paralel bağlı ampullerin sayısının artması ampullerin parlaklıklarını değiştirmez.
• Paralel bağlı ampullerden biri çıkarılır veya patlarsa, diğer ampuller ışık vermeye devam eder.
• Ampuller özdeş ise üzerilerinden geçen akım miktarı da birbirine eşittir.
• Evlerde, otomobillerde ampuller birbirine paralel bağlanmıştır.
• Paralel bağlı devrelerde ampuller fazla parlak yandığı için pil daha çabuk biter.
• Paralel bağlı ampullerin direnci farklı ise, direnci küçük olan ampul daha parlak yanar.

                               

Paralel Bağlı Devre